Mediacja sprzyja porozumieniu

Sprawa, która trafiła do mediacji dotyczyła sporu, jaki zaistniał między Pani Krystyną, a jej sąsiadką, Panią Leokadią. Sprawa z pozoru błaha, ale sąsiadki nie rozmawiały ze sobą już od dłuższego czasu. Obie mijały się na klatce schodowej nie mówiąc sobie nawet „dzień dobry”. Pani Krystyna, która czuła się poszkodowana, a i zmęczona całą tą sytuacją, była tak zdeterminowana, że zaczęła poszukiwać adwokata, który miał jej pomóc we wniesieniu sprawy do sądu. Jak się okazało, zwykłe nieporozumienie mogło przekreślić długoletnią sąsiedzką przyjaźń obu Pań.

Wnuk Pani Krystyny, którego babcia pytała o radę w wyborze adwokata, widząc jak babcia jest nieszczęśliwa, domyślił się, że najbardziej brakuje jej plotek z sąsiadką, ale znając jej upór wiedział, że za nic się do tego nie przyzna. Spróbował jednak i podpowiedział jej, że przed decyzją skierowania sprawy na drogę sądową, warto by spróbować porozmawiać z sąsiadką i wyjaśnić okoliczności zajścia. Powiedział jej też, że na sprawy w sądzie czeka się długo, jest to związane z dodatkowymi nerwami, a przede wszystkim, że to duże pieniądze trzeba będzie wydać – i na koszty sądowe, i na adwokata. Dał babci adres instytucji, która profesjonalnie zajmuje się mediacjami. Nie wiemy ile Pani Krystyna zastanawiała się nad tym, czy skorzystać z propozycji wnuka i jakie argumenty skłoniły ją do podjęcia decyzji, wiadomo jednak, że sprawa trafiła do mediatora.

Dzisiaj zobaczyć można jak obie Panie razem chodzą na zakupy, razem plewią ogródki nie przestając przy tym ciągle rozmawiać. Obie są uśmiechnięte i … jakby młodsze.

Powyżej opisano typową sytuację, której finał często znajduje miejsce w sądzie. Nie zawsze tak muszą kończyć się historie podobne, mniej lub bardziej, do tej którą opisano powyżej. Istnieje alternatywa od procesu sądowego, przesłuchań prokuratorskich czy policyjnego dochodzenia. Alternatywą tą jest mediacja. W zestawieniu z wymiarem sprawiedliwości mediacja stanowi alternatywę oddającą odpowiedzialność za spór samym zainteresowanym, mniej sformalizowaną, oferującą oszczędność czasu oraz kosztów ekonomicznych. Mediacja jest pozasądowym postępowaniem w sprawach, w których możliwe jest zawarcie ugody, prowadzone między stronami określonego sporu przez osobę trzecią – mediatora. Procedurze mediacyjnej można poddać każdy rodzaj sporu. Jedynym warunkiem jest wyrażenie zgodny przez strony konfliktu na zastosowanie tej konkretnej procedury. Celem mediacji jest wypracowanie ugodowego rozwiązania satysfakcjonującego strony konfliktu. Tak sposób rozwiązywania sporu daje stronom poczucie kontroli i możliwości decydowania o własnych sprawach. To stanowi o sile mediacji.

Co to jest mediacja

Mediacja jest pozasądowym postępowaniem w sprawach, w których możliwe jest zawarcie ugody, prowadzone między stronami (uczestnikami) określonego sporu przez osobę trzecią – mediatora. Celem mediacji jest wypracowanie ugodowego rozwiązania satysfakcjonującego strony konfliktu. Tak sposób rozwiązywania sporu daje stronom poczucie kontroli i możliwości decydowania o własnych sprawach. To stanowi o sile mediacji.

W zestawieniu z wymiarem sprawiedliwości mediacja stanowi alternatywę oddającą odpowiedzialność za spór samym zainteresowanym, mniej sformalizowaną, oferującą oszczędność czasu oraz kosztów ekonomicznych.

Zasady mediacji

Podstawowymi zasadami, które w trakcie procesu mediacyjnego muszą być bezwzględnie przestrzegane, to: dobrowolność, bezstronność, neutralność, poufność i akceptowalność.

Jako, że mediacja jest dobrowolna, strony mają prawo do wyrażenia zgody na mediację oraz rezygnacji z niej na każdym etapie postępowania mediacyjnego. Dotyczy to również mediatora, który może zrezygnować z przeprowadzenia mediacji, gdy: strona mediacji jest mu znana prywatnie lub służbowo, zachowanie strony mediacji narusza bezpieczeństwo mediatora lub innych uczestników mediacji, strony nie dotrzymują zasad lub reguł mediacji lub, gdy mediator uzna, że mediacja nie realizuje swojego zadania.

Z zasadą dobrowolności ściśle związana jest zasada akceptowalności. Zasada ta oznacza, że osoby uczestniczące w mediacji muszą wyrazić zgodę, zarówno na osobę mediatora, jak i na reguły mediacji. W związku z tym mediator na spotkaniu wstępnym informacyjnym przedstawia Stronom zasady i reguły mediacji oraz odbiera od nich pisemną zgodę na przeprowadzenie postępowania mediacyjnego przez mediatora wskazanego z imienia i nazwiska.

Poufność mediacji oznacza, że mediator jest zobowiązany do zachowania poufności danych personalnych osób uczestniczących w mediacji, treści wypowiedzi, szczegółów mediacji oraz zachowania stron w trakcie mediacji. Zasady te obowiązują również obie strony, które przystąpiły do mediacji.

Mediator ponadto zachowuje bezstronność i neutralność w stosunku do Stron i przedmiotu konfliktu. Neutralność mediatora polega na tym, że nie narzuca on stronom żadnych rozwiązań. Rozwiązania te strony wypracowują samodzielnie, z uwzględnieniem najlepszego interesu obu stron i/lub osób, które związane są z prowadzoną mediacją. Podkreślenia wymaga fakt, iż mediator jedynie kontroluje proces, a nie wynik.

Ponadto, mediator, co do zasady, jest bezstronnym uczestnikiem procesu mediacji. Oznacza to, że nie preferuje żadnej ze stron oraz nie narzuca osobom uczestniczącym w mediacji swoich opinii, racji.

Korzyści mediacji

W wyniku przeprowadzonego postępowania mediacyjnego korzyści powinny odnieść przede wszystkim strony mediacji.

W zależności od rodzaju mediacji można również wskazywać na korzyści odniesione, np. przez Wymiar Sprawiedliwości, społeczność lokalną itd.

Mediacja jest procedurą umożliwiającą obu stronom konfliktu:

bezpośredni wpływ na rozwiązanie konfliktu oraz podejmowanie decyzji o zadośćuczynieniu, świadczonej rekompensacie, czy tez określeniu dalszych reguł współżycia, np. w przypadku mediacji rodzinnych (oznacza to możliwość rozwiązania konfliktu przez czynne włączenie się obu stron),
zamianę walki stron na działanie mające na celu rozwiązanie wspólnego problemu,
realne szanse otrzymania zadośćuczynienia zarówno w formie materialnej, jak i moralnej,
współdecydowanie o sobie i przebiegu konfliktu, w którym jest się stroną,
odreagowanie emocji, zmniejszenie lęku,
przyjęcie odpowiedzialności za własne czyny,
uniknięcie zaangażowania „niechcianych” przez strony osób - trzecich, wyznaczonych do rozwiązania sporu,
rozpoczęcie wszystkiego od nowa,
zapobieganie stygmatyzacji,
wyrażanie potrzeb i uczuć,
pojednanie się.

Czym mediacja nie jest

Nie jest poradnictwem,
nie jest terapią,
nie jest też nastawiona na wychowanie,

ale rezultaty postępowania mediacyjnego mają charakter zarówno terapeutyczny, jak i wychowawczy.

Kim jest mediator

Mediator jest obrońcą rzetelnej procedury, a nie konkretnego porozumienia [Ch. Moore].

Mediator pomaga w wypracowaniu porozumienia między zwaśnionymi stronami. Ułatwia im rozmowę, zadaje pytania, łagodzi napięcia w jej trakcie, rozpoznaje źródła konfliktu. Mediator ocenia ponadto realność składanych przez strony propozycji ugodowych. Jego zadaniem jest również sformalizowanie samego przebiegu postępowania mediacyjnego przez sporządzenie odpowiedniego protokołu oraz uwzględnienia w nim treści ugody. Na nim też spoczywa cała organizacja posiedzenia mediacyjnego.

Mediacja jest tak dobra jak mediator. Skoro jakość mediacji zdeterminowana jest klasą mediatora, wydaje się, że przygotowany mediator to taki, który z jednej strony jest kompetentny – rozumie cele mediacji i potrafi zarządzać całym procesem, z drugiej zaś łączy w sobie pasję i profesjonalizm.

Zadaniem mediatora jest poinformowanie stron o ich uprawnieniach.

Każda ze stron może mieć uzasadnioną wątpliwość, co do profesjonalizmu mediatora o ile:

mediator nie wyjaśni jej na wstępie co to jest mediacja,
nie poda jej zasad,
nie poinformuje o swoich obowiązkach wobec organu kierującego, gdy sprawa została skierowana do mediacji przez np. przez sąd (np. o konieczności przygotowania sprawozdania czy ustawowym terminie na prowadzenie postępowania mediacyjnego),
nie upewni się, czy strona chce wziąć udział w postępowaniu mediacyjnym oraz
nie wyjaśni, co się stanie z interesującą stronę sprawą, w przypadku braku jej zgody na mediacje,
nie zapozna jej z kosztami mediacji lub o tym, że mediacje są nieodpłatne, jak to ma miejsce w przypadku sądowych mediacji karnych.

Uprawnienia stron w mediacji

1. Możesz poprosić mediatora, aby mediacja odbywała się:

bezpośrednio – wówczas strony spotykają się ze sobą bezpośrednio, w obecności mediatora; na wspólnych sesjach mediacyjnych razem definiują konflikt i szukają możliwości jego rozwiązania; każdy z uczestników procesu może poprosić o spotkanie z mediatorem na osobności – spotkanie takie ma charakter poufny i może służyć m. in. przedyskutowaniu kwestii, które zdaniem uczestnika nie powinny być poruszane na spotkaniu ogólnym, bądź odreagowanie emocji, które mogłyby zakłócić przebieg mediacji,

lub

pośrednio – wówczas strony odbywają sesje mediacyjne oddzielnie; każda ze stron spotyka się z mediatorem osobno i nie dochodzi do bezpośredniego spotkania stron konfliktu; mediator jest w tym wypadku pośrednikiem, przekazując stronom informacje, wzajemne stanowiska oraz propozycje rozwiązań, wypracowane podczas kolejnych rozmów z mediatorem; taka mediacja trwa dłużej i jest trudniejsza do prowadzenia zarówno dla stron, jak i dla mediatora, ale masz do tego prawo.

Uwaga! Możesz też prosić o zmianę trybu prowadzenia mediacji w jej toku z pośredniej na bezpośrednią i z bezpośredniej na pośrednią.

2. Możesz zawsze zrezygnować z udziału w postępowaniu mediacyjnym

Możesz zawsze zrezygnować w postępowaniu mediacyjnym bez podawania przyczyny, powiadamiając o swojej rezygnacji z udziału w postępowaniu mediacyjnym któregoś z mediatorów prowadzących sprawę (ustnie lub pisemnie) lub osobę odbierającą pisma i telefony w danym ośrodku mediacyjnym.

3. Możesz zawsze zrezygnować z osoby mediatora prowadzącego postępowanie mediacyjne

Możesz zawsze zrezygnować z osoby mediatora bez podawania przyczyny i możesz żądać, aby twoją sprawę poprowadził inny mediator; zmiana ta następuje w przypadku zgody wszystkich osób będących stronami postępowania.

4. Ponadto, gdy postępowanie mediacyjne inicjowane jest przez sąd lub inny organ:

w przypadku, gdy strony zdecydują się na zmianę mediatora, ale zgadzają się, aby sprawę prowadził mediator z danego stowarzyszenia mediatorów, wystarczy, aby powiadomiły o potrzebie zmiany osobę kierującą ośrodkiem mediacyjnym (ustanie lub pisemnie),
w przypadku, gdy strony zdecydują się na zmianę mediatora, który nie jest zrzeszony w żadnej organizacji mediatorów (otrzymał Waszą sprawę bezpośrednio, na swoje nazwisko i wskazany przez siebie adres) lub zdecydują się na zmianę instytucji prowadzącej mediację (uznając, że dane stowarzyszenie z założenia nie jest do tego odpowiednie np. nie dysponuje odpowiednimi do prowadzenia mediacji pomieszczeniami), należy powiadomić o tym fakcie organ kierujący (policję, prokuraturę, sąd), najlepiej pisemnie, zaznaczając wyraźnie, ze strony chcą wziąć udział w mediacji, ale prowadzonej przez inną osobę czy przez inną organizację.

5. Możesz wnieść zawiadomienie

Możesz zawiadomić Prezesa Sadu Okręgowego o niewykonywaniu lub nienależytym wykonywaniu obowiązków związanych z prowadzeniem postępowania mediacyjnego. Twoje zawiadomienie może dotyczyć zarówno mediatorów, jak i całych organizacji. Jest cennym źródłem informacji dla Prezesa Sądu Okręgowego, na której podstawie może skreślić wskazaną przez stronę osobę lub stowarzyszenie z listy osób godnych zaufania.

Matka, z wykształcenia pedagog ze specjalizacją resocjalizacja, absolwentka podyplomowych studiów z mediacji sądowej i pozasądowej, wpisana jest na listę mediatorów stałych przy Sądzie Okręgowym w Lublinie oraz listę mediatorów stałych Polskiego Centrum Mediacji.

Polub nas na FB!

Ostatnio dodane posty