Jak, i po co stymulować zdolności intelektualne dzieci?
Rodzice mogą podwyższać sprawność intelektualną swoich dzieci, jeśli stymulują je właściwie we wczesnych etapach życia. Dowodzą tego wielokrotnie prowadzone badania oraz macierzyńskie obserwacje. Dla przykładu można podać badania, znane pod nazwą „Projekt Przedszkolny Uniwersytetu w Harward”, prowadzone z dziećmi między ósmym a osiemnastym miesiącem życia. Badania te prowadziła piętnastoosobowa grupa badaczy pod kierunkiem dr Burtona L. Whitea. W ciągu dziesięciu lat badali oni intensywnie małe dzieci w nadziei, że odkryją te doświadczenia z najwcześniejszego okresu życia, które przyczyniają się do rozwoju zdrowej, inteligentnej istoty ludzkiej*. Badania te oczywiście wielokrotnie powtarzano i weryfikowano.
Wnioski z tych badań są następujące:
Jest coraz bardziej oczywiste. że ludzkie umiejętności znajdują się w krytycznym okresie rozwoju między 8 a 18 miesiącem życia. Doświadczenia dziecka w tym czasie mają wpływ na przyszłe zdolności intelektualne w większym stopniu. niż z okresu wcześniejszego lub późniejszego.
Najważniejszym pojedynczym elementem (czynnikiem) otoczenia wpływającym na rozwój dziecka jest jego matka. Mama ma większy wpływ na doświadczenia dziecka, niż jakakolwiek inna osoba czy środowisko. Pozostawianie dzieci z opiekunkami, dziadkami, ciociami, to nie to samo. Jedynie tato, który wzmacnia mamę może ją zastąpić – gdy nie ma innego wyjścia. Ale natura tak to właśnie wymyśliła, że to jednak mama, która najpierw nosiła ciążę, potem sama urodziła dziecko, powinna mieć najbliższy kontakt z dzieckiem, a co za tym idzie największy wpływ. Bo kto, jak nie mama zna najlepiej dziecko?
Posługiwanie się żywym językiem w obcowaniu z dzieckiem (nie mylić z telewizją, radiem lub rozmową) jest istotne dla rozwoju podstawowych umiejętności lingwistycznych, intelektu i wartości społecznych dziecka. Zapewnienie rozwiniętego, bogatego w treść życia społecznego dziecka w pierwszych 12-15 miesiącach, to najlepsza rzecz. jaką można zrobić dla zagwarantowania zdrowego umysłu dziecka. Co to znaczy? To znaczy, że musimy mówić do dziecka – i to od najwcześniejszych jego chwil życia. Opowiadać mu, to co się wokół dzieje, to co czujemy, to co widzimy, na co czekamy. I rzecz istotna – bez spieszczeń (co nie znaczy, że nie bez zdrobnień!), a zwyczajnym językiem, jakim rozmawiają dorośli ludzie.
Te dzieci, którym umożliwiono swobodny dostęp do wielu części mieszkania rozwijały się znacznie szybciej, niż te, których poruszanie się jest ograniczone. Pozostawianie dziecka w łóżeczku, kojcu czy w innym miejscu, które wydaje się nam bezpieczne nie stymuluje dziecka. Dziecko otacza ciągle ta sama przestrzeń, niezmienna – a więc i nie stymulująca dziecko. Dlatego nie bójmy się nosić dziecka na rękach, chuście, nosidełku czy siedzisku. Zmieniajmy otoczenie dziecka. Opowiadajmy mu gdzie jest i co go otacza.
Rodzina ściśle ze sobą złączona jest najważniejszym elementem systemu edukacyjnego. Jeżeli zamierzamy wychować zdolne i zdrowe dzieci, musi się to odbywać drogą wzmocnienia rodziny i poprawy wzajemnych związków, jakie występują wewnątrz niej. Trudne warunku do rozwoju intelektualnego ma dziecko, któremu stawiane są inne zasady i wymagania przez każdego członka rodziny. Brak konsekwencji wychowania, to zło które odbije się na dziecku wcześniej czy później. Nie ma co się zacietrzewiać i myśleć, że to co my chcemy dla dziecka jest najlepsze, najmądrzejsze i właściwe – zwłaszcza, gdy mało się dziecko zna, nie przebywa się z nim stale. Wszystkie dobre rady, cioć, dziadków, czy weekendowych tatusiów, gdy chcą udowodnić swoje ojcostwo – gdy nie są spójne – bardziej zaszkodzą, niż pomogą dziecku.
Najlepszymi rodzicami są ci, którzy osiągają mistrzostwo w trzech głównych kierunkach:
są doskonałymi projektantami i organizatorami środowiska swoich dzieci,
pozwalają swoim dzieciom przerywać sobie na chwilę, aby wymienić uwagi. informacje itp.,
ściśle przestrzegają dyscypliny, jednocześnie okazując jednocześnie wiele uczucia swoim dzieciom.
Tak niewiele, a jednak tak bardzo dużo!
Konkluzja z tych rozważań jest następująca:
Dyscyplina wraz z miłością, poświęcenie się matki w czasie pierwszych lat życia dziecka, wartość wychowywania dzieci, stabilność rodziny, to najistotniejsze czynniki mające wpływ na stymulowanie zdolności intelektualnych dzieci. To nie późniejsze zabiegi, które w dużym stopniu są tylko realizacją własnych pragnień rodziców, ale właśnie bardzo wczesne oddanie dziecku swojego czasu. Czasu w którym tkwi sens całego macierzyństwa.
Jeżeli więc pragniesz pomóc swoim dzieciom w osiąganiu maksymalnej sprawności, która potencjalnie w nich tkwi, wychowuj je według nakazów i wartości podanych wyżej.
* Matka proponuje zapoznać się z lekturą J. Dobsona pt. „Rozmowy z rodzicami”, Kraków 1990.