Świąteczne tradycje rodzinne, o których warto pamiętać
Święta, to szczególny czas zadumy nad samym sobą. Jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim. Dzięki świętom religia, tradycja i obyczaj przenikają się wzajemnie. W tym zwariowanym świecie, gdzie praca nas pochłania i dominuje, nie ma czasu na rodzinne przeżywanie świąt, na kultywowanie świątecznych rodzinnych tradycji. A pamiętać należy, że czas z rodziną, to czas najpiękniejszy, a rodzinne tradycje stanowią kumulację tego piękna. Tradycja tworzy bowiem rodzinę.
Rodzinne tradycje, to coś więcej niż zwykłe powtarzanie czynności. W pozytywnych rodzinnych rytuałach pojawia się element emocji – radości, szczęścia, wzruszenia czy emocjonalnego ciepła. Podobnie powtarzające się wspólnotowe, pozytywne doświadczenia wzmacniają rodzinę. Tradycje dają rodzinie poczucie stabilności i przynależności. Dzieciom dają dodatkowo poczucie bezpieczeństwa, bowiem lubią one przewidywalne, powtarzające się przyjemne zdarzenia. Dzięki rytuałom wzmacnia się wspólnota, tradycja stwarza okazję do pełniejszego okazywania sobie nawzajem miłości.
Niestety coraz bardzie widoczny staje się zanik tradycji. Duża część współczesnych rodzin traci kontakt między jej członkami, rodzice nie rozmawiają z dziećmi tak często, jak jest to potrzebne. A przecież tradycja to ustne przekazywanie zwyczajów, wartości oraz poglądów – zarówno religijnych i etycznych, jak i patriotycznych czy po prostu zwyczajowych. Wpływ na to ma również fakt, że współczesne rodziny są nieliczne. Ponadto, współcześnie coraz silniej widać zjawisko tak zwanych rodzin entropicznych. Rodzina entropiczna składa się z ludzi, którzy utracili poczucie bliskości emocjonalnej, ponieważ jej członkowie zaniedbują życie rodzinne i pielęgnowanie więzi. Gdy spotykają się na przykład w święta, włączają telewizor i jedzą wspólny posiłek do akompaniamentu jakiegoś serialu, a potem szybko się rozchodzą. Całe szczęście, nie dotyczy to wszystkich rodzin.
Im większa jest rodzina, tym więcej tradycji może przekazać swoim członkom. Często dzieci bardziej interesują się tradycjami rodzinnymi niż ich rodzice. Świadczy to o tym, że odczuwają większą potrzebę integracji z rodziną, poznania jej historii. Czasem to one stają się przekazicielami ciekawych tradycji własnej rodziny swoim kolegom i koleżankom z mniejszych, nie tak rzadko rozbitych rodzin, co w pewnym stopniu łagodzi problemy spowodowane tą sytuacją. Pielęgnowanie tradycji wzmacnia więzy rodzinne pomiędzy rodzicami a dziećmi, małżonkami, rodzeństwem.
Przykłady tradycji rodzinnych można mnożyć. Oto niektóre świąteczne tradycje rodzinne, o których warto pamiętać:
Wspólne spędzanie świąt. Święta, a szczególnie święta chrześcijańskie, odgrywają ogromną rolę w życiu każdego człowieka, a tym samym w życiu rodziny i w życiu dziecka. Ale mówiąc o świętach należy również mieć na myśli wszelkie okoliczności i imprezy rodzinne, typu imieniny czy urodziny członków rodziny. Ich przygotowanie i uroczyste obchodzenie powinno być integralną treścią codziennego życia w rodzinie. Obchodzenie tych świąt służy głębszemu wniknięciu w ich treść, a – jeżeli mówimy o świętach kościelnych – to i duchowemu rozwojowi. To, co wnika w dziecko, pozostaje na całe życie i może się stać źródłem wspaniałych doznań oraz wielkiej wewnętrznej siły. Głębokie przeżywanie świąt to piękna droga wewnętrznego rozwoju, w tym rozwoju moralnego. Treści w nich zawarte poprzez nastrój, atmosferę, świąteczne symbole są ogromnym przeżyciem wewnętrznym. Dlatego warto spędzać je z rodziną – i nie tylko z tą najbliższą, ale i dalszymi krewnymi.
Robienie ozdób okolicznościowych. Wprawdzie półki sklepowe uginają się od świątecznych gadżetów, to jednak przygotowywanie świątecznych ozdób, może być doskonałym czasem na wspólne spędzenie czasu. Nie ma ładniejszych ozdób niż te wykonane ręcznie przez nasze dzieci. Nie ma cenniejszych pamiątek. Nie ma wartościowszych dowodów rodzinnego zwyczaju wspólnego ozdabiania mieszkania z okazji ważnego dla danej rodziny święta. Dekoracje świąteczne wprowadzają magiczny nastrój do naszego życia, a przygotowanie dekoracji świątecznych może być kreatywną zabawą i wielką przyjemnością. Postarajmy się, żeby nasz dom nie wyglądał jak każdy inny w okolicy. I pamiętajmy, że to, co zrobione własnoręcznie i wspólnie z rodziną, zawsze jest lepsze – zwłaszcza jeśli chodzi o święta, chociażby takie jak zbliżająca się Wielkanoc, których wyjątkowość polega właśnie na byciu razem.
Obdarowywanie się prezentami. Wśród przyjemności związanych ze świętami, zwłaszcza u dzieci królują prezenty. Zimową porą przynosi je św. Mikołaj, a na wiosnę – Króliczek; w inne święta przynoszą je rodzice lub inne bliskie osoby. Warto jednak w natłoku świątecznych przygotowań znaleźć trochę czasu, by nasze pociechy poczuły ich urok – ten mniej materialny. Pamiętać też trzeba o tym, że przygotowując z dziećmi świąteczne prezenty, uczymy je samodzielnie tworzyć, a nie kupować. Pozwoli im to doceniać wartość rzeczy. Wykonując coś własnoręcznie, dzieci ćwiczą też wiele umiejętności (szczególnie manualnych) i zdolność twórczego podejścia do rozwiązywania problemów.
Składanie życzeń. Święta były, są i będą okazją do składania sobie życzeń. Nie ma znaczenia, jakie są to święta. Jest to, zwyczaj utarty. Uwidacznia się ponadto ich nader częsta schematyczność. Bywa, że składamy jednego wieczoru życzenia kilkunastu osobom, wszystkim podobnie i ogólnikowo „szczęścia, zdrowia, pomyślności…”. Czy tak naprawdę są to życzenia, czy raczej utarty schemat zdań i czy tak musi być? To, co „zabija” sens życzeń, to właśnie masowe powielanie pewnych myśli, bezwiedne kopiowanie znalezionych gdzieś formuł i rymowanek. Prawdziwe życzenia powinny wypływać z serca. Powinny również mieć osobisty charakter. No i życzenia powinny być szczere. Dlatego przed składaniem życzeń zastanówmy się, co lubią bliscy, jakie są ich pasje, o czym marzą, z czego są dumni. Dzięki temu atmosfera podczas świąt na pewno będzie lepsza. Pamiętajmy też, że tylko pozytywne życzenia mają moc, potrafią korzystnie wpływać tak na tych, którzy je dostają, jak i na tych – którzy są nimi obdarowywani.
Pisanie listów, kartek pocztowych. Życzenia świąteczne składamy osobiście, telefonicznie lub wysyłając kartkę. Pisanie listów i kartek świątecznych zdaje się być tradycją staroświecką. Ludzie, w dzisiejszych czasach, są bardzo zapracowani i nie mają czasu na tego typu korespondencję. Tym bardziej, że wyparł ją Internet lub telefon. Jest to o wiele szybszy sposób na to, by przekazać komuś jakąś informację. Szkoda jednak, aby nasze dzieci nie znały tego sposobu obdarowywania się życzeniami. Dlatego, w tym roku zdecydujemy się na wysyłanie życzeń pocztą. Napiszmy na niej kilka słów od siebie – nawet, gdy na kartce świątecznej są już wydrukowane życzenia. Oczywiście najpiękniejsze kartki to te wykonane samodzielnie, najlepiej przez dzieci. Wysyłanie kartek i układanie życzeń pokazuje, że rzeczywiście myślimy o osobach, które są dla nas ważne.
Rodzina przy wspólnym stole. Choć wiele z nas deklaruje, że wspólne spożywanie posiłków jest bardzo ważne, często o tym zapominamy, ograniczając ten rytuał wyłącznie do okresów świątecznych. Korzystając jednak ze świąt przypomnijmy sobie o tym ważnym aspekcie naszego życia. Jest wiele korzyści płynących z chwil wspólnie spędzonych przy wspólnym stole: przede wszystkim pozytywny wpływ na nasze samopoczucie, zdrowie, na relacje z najbliższymi i na rozwój dzieci. Wspólny posiłek daje całej rodzinie możliwość zatrzymania się i poczucia domowego ciepła, odcięcia się od zgiełku panującego na zewnątrz, zrelaksowania się i skupienia na sobie wzajem, na swoich bliskich, pobycia razem. To wspaniała okazja do zbliżenia się członków rodziny, zwłaszcza, gdy w innych porach dniach nie znajduje się chwili na spędzenie razem czasu. Wspólny posiłek daje także poczucie bezpieczeństwa i bliskości, co jest podstawą prawidłowego rozwoju dziecka. Rodzinna atmosfera, miła, luźna rozmowa i żarty sprzyjają kojarzeniu posiłków z pozytywnymi uczuciami. Zatem rola wspólnie spędzonego czasu, zarówno na przygotowaniu, jak i przede wszystkim na wspólnym jedzeniu, jest ogromna.
Wspólne spacery, wyjazdy. Odwiedzanie rodziny, krewnych to również ważny aspekt tradycji rodzinnej. Zwłaszcza święta sprzyjają odwiedzinom i odświeżeniu kontaktów. Rodzina aby trwać, istnieć i rozwijać się, musi posiadać więź. Dziecko, aby czuło się członkiem społeczności rodzinnej, musi znać swoją rodzinę. Musi z nią bywać. Wybierzmy się zatem na wspólny świąteczny spacer i odwiedźmy naszych krewnych i/lub zaprośmy ich do wspólnego spędzenia czasu na świeżym powietrzu.